İfade özgürlüğü BM tarafından Evrensel İnsan Hakları Hukukunda ilan edilen ve pek çok ülke tarafından kabul gören bir haktır. Negatif özgürlük adıyla da tanımlanan özgürlük türevidir. Bu kapsamda her birey düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim ya da başka yollar ile yalnız olarak veya topluca yayma ve açıklama hakkına sahip olmaktadır.
İfade Özgürlüğü Neden Önemlidir?
Her insan farklıdır. Hiç kimse birbiriyle tamamen aynı düşünemez. Belli noktalarda yol ayrımları yaşarlar ve her fert düşündüğünün doğru olduğuna inanır. Ancak bu elbette ki doğru olduğu anlamına gelmez. İfade özgürlüğü de fertlerin kendilerini ifade etmelerine olanak sağlar. Bu sayede ortaya atılan fikirler doğru olanı bulmaya olanak sağlar. Ayrıca araştırmanın ve bilgiye ulaşma yollarını aralar. Bireylerin yaratıcılıklarına katkıda bulunur. Birçok bilim dalının gelişmesinde etkili olan etmen ifade özgürlüğüdür. Toplumun ihtiyaçlarının ve sorunlarının giderilmesine katkıda bulunur. Bireyler arası çatışmanın önüne geçer. Toplumların ilerlemesi ve gelişmesi için demokratik hayat gereklidir. Ayrıca ifade özgürlüğü demokrasi hayatı için de büyük önem taşır. Demokratik toplumlar için hoşgörü ve açık fikirlilik önemlidir.
İfade özgürlüğü hangi konuları kapsar?
İfade özgürlüğü terimi;
- Bilgi ve düşüncelere erişim özgürlüğü,
- Görüş sahibi olma özgürlüğü
- Düşünce ve bilgileri yayma özgürlüğü şeklinde üç farklı özgürlüğü bünyesinde barındırıyor.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Madde 10’da söz edildiği üzere; her birey ifade özgürlüğü konusunda bir hakka sahiptir. Söz konusu bu hak, kamu makamlarının herhangi bir müdahalesi bulunmaksızın ve yurt sınırları gözetilmeksizin, haber, görüş alma verme özgürlüğünü ve kanaat özgürlüğünü de kapsar. Madde 10, devletlerin televizyon, radyo ve sinema sektörünü bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir.
Bilgi ve düşüncelere erişim özgürlüğü; kitap, dergi, gazete ve internetteki içeriklere erişimi kapsar. Bilgi ve düşünceleri yayma özgürlüğü ise fertlerin düşüncelerini iletmesini ve dolaşmasına imkan sağlar.
Sonuç olarak herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. İfade özgürlüğü terimi altında her türlü görüş koruma altına alınmıştır ve içerik bakımından da herhangi bir sınırlama getirilmemiştir. Bu kapsamda ifade özgürlüğü birey, toplum ve devlet için ayrı ayrı büyük bir öneme sahip bir haktır.